Суроо: Жерде же сууда
жашаган жаныбарлардын арасында аңчылык кылып жеш харам болгондору барбы?
Жооп: Аңын тиштери же
тырмагы менен кармаган жаныбардын этин жеш харам. Жерде, сууда жашаган
курт-кумурскаларды жеш халал эмес. Мисалы, кескелдирик, таш бака, жылан, бака,
аары, бүргө, бит, чымын, чаян, мидия, рак, чычкан, сокур чычкан, кирпи, тыйын
чычкан жеген халал эмес. Аңчылык кылынган, кармалган балыктын баарын жеген
халал экендиги Маида сүрөсүндө айтылган. Сууда өзүнөн өзү өлүп, курсагы өйдө
карап калган балыкты жегенге болбойт. Тор, чачма тор, дары же титиретүү менен
өлгөн балыкты жегенге болот. Китептүү капырлардын өз китептери боюнча жана өз
тилдеринде Аллаху тааланын атын айтып сойгон нерселерди, ошондой эле аялдардын,
жаш балдардын жана жунуп адамдын сойгондорун жеш жаиз. Бисмиллахты айтууну
унутуп союлган нерсени жана аңчылык кылынган нерсени жеш жаиз. Шафии мазхабында
Бисмиллахсыз союлганды жеш да жаиз. Малики мазхабында Бисмиллах унутулган
нерсени жегенге болбойт.
Суроо: Касапчыларда
сатылган этти сатып алуунун жана жегендин зыяны барбы?
Жооп: Эгер мусулман
касапчыдан сатылып алынган эттин кантип союлганы билинбесе, халал болуу
ыктымалы бар болсо, башкача айтканда, сойгондор мусулман жана муртад аралаш
болсо аны жеш жаиз. Харам экени анык көрүлүп же ишенимдүү бир мусулмандын
кабарлоосу менен белгилүү болуп билинсе аны жебеш керек. Бирок, сураштырып иликтөөнүн
кереги жок. Мусулмандан сатып алынган күмөндүү этти жеш керек жана васваса
кылбоо керек.
Суроо: Бир адамдын алдына
коюлган тамакты ал тамакты сунгандардын уруксатысыз башка бирөөгө берсе болобу?
Жооп: Бирөөнү тамакка
чакырганда алдына коюлган нерсе белек кылынган болбойт, ибаха,
тагыраагы, жегенге уруксат берүү болот. Жегени гана анын мүлкү болот. Андан,
тагыраагы, тамакты сунган адамдан уруксат албай туруп башкаларга бере албайт.
Суроо: Ачкадан өлүү алдында
турган адам башка бирөөнүн малынан өлүмдөн сактана турганчалык жей алабы?
Жооп: Мажалланын отуз
экинчи беренесинде: "Зарылдык ичинде болуу башка бирөөнүн акысын жокко
чыгарбайт”, - деп айтылат. Ачкадан өлүү алдында турган адам башка бирөөнүн
малын өзүн өлүмдөн сактап кала турганчалык жей алса да, анын баасын же ага
барабар нерсени төлөшү зарыл болот. Башка бирөөнүн малын жеш шарап ичүүдөн да
чоң күнөө.
Суроо: Жеп-ичүү халал
болгон нерселерди адам каалаганча жеп-иче алабы же анын бир чеги барбы?
Жооп: Жеш харам эмес
нерселерди тойгончо жеп-ичүү мубах. Ал эми тойгондон кийин жеп-ичүү харам.
Харамдан сактануу парздарды кылуудан да көбүрөөк сооп.